Tác hại lớn đối với thế hệ trẻ
Thống kê tại nhiều quốc gia trên thế giới, lượng người chủ yếu sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng nằm ở độ tuổi thanh thiếu niên.
Trao đổi về vấn đề này, bà Nguyễn Hạnh Nguyên, Quản lý Chương trình Phòng chống tác hại thuốc lá và bệnh không lây, Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam nhận định: “Các sản phẩm thuốc lá mới đang nhắm vào giới trẻ để tạo ra một thế hệ nghiện thuốc mới. Việc sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không an toàn cho trẻ em và thanh thiếu niên. Nicotine có trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là chất gây nghiện cao và gây hại cho sự phát triển của não bộ của thanh thiếu niên và trẻ nhỏ. Chúng làm tăng nguy cơ gây nghiện các chất gây nghiện khác trong tương lai, đồng thời làm tăng nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá truyền thống, dẫn tới các nguy cơ bệnh tật, tử vong”.
Phân tích về tác hại của các loại thuốc lá thế hệ mới, Thạc sĩ Nguyễn Tuấn Lâm, đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cũng khẳng định, đối với trẻ vị thành niên, nicotine gây mất kiểm soát, kém tập trung, trí nhớ giảm sút. Thậm chí, một số loại thuốc lá còn tiềm ẩn nguy cơ trộn ma túy, ảnh hưởng xấu đến thể chất và tinh thần của người hút. Chính vì vậy, cần hạn chế tối đa sự tiếp xúc của giới trẻ đối với mặt hàng này.
Một số nghiên cứu cho thấy hút thuốc lá mới đã làm giảm hoặc cản trở việc cai thuốc lá ở cấp độ quần thể thông qua việc sử dụng kép (xen kẽ giữa thuốc lá truyền thống với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng), hoặc cả ba loại này.
Đa dạng chiêu thức hút khách
Thật đáng quan ngại khi biết mục đích của ngành công nghiệp thuốc lá là tìm kiếm người hút thuốc (khách hàng) thay thế do 50% số người hút thuốc lá trưởng thành sẽ tử vong sớm.
Nhiều chiêu thức đã được triển khai để thu hút người sử dụng. Chẳng hạn, quảng cáo thuốc lá điện tử có tác dụng cai nghiện thuốc lá truyền thống, không gây hại; Thuê các KOL (người có ảnh hưởng trên mạng xã hội) quảng cáo, tổ chức các sự kiện nghệ thuật để tiếp thị, sản xuất sản phẩm thuốc lá mới; Áp dụng nhiều chiêu thức bán hàng trên mạng xã hội như giá thành rẻ, tạo xu hướng thời thượng cho sản phẩm; Đa dạng hóa kiểu dáng, kích thước, hương vị của những sản phẩm được thiết kế hiện đại, bắt mắt…
Những chiêu thức này đã phát huy tác dụng trên thực tế. Một khảo sát mới về sử dụng các loại thuốc lá thế hệ mới ở giới trẻ do HealthBridge và Hội Y tế công cộng thực hiện tháng 7/2020 cho thấy nhiều thanh thiếu niên đã “sập bẫy” các chiến lược quảng cáo. Cụ thể, một nam thanh niên 22 tuổi chia sẻ rằng sau khi xem các sản phẩm mới và các loại hương vị thì tò mò, mua về dùng thử mình, thấy thích nên sau đấy dùng nhiều hơn. Hoặc một nữ thanh niên 21 tuổi cho biết thấy thuốc lá điện tử tiện sử dụng hơn thuốc lá truyền thống, cộng thêm nhiều kiểu dáng, mẫu mã đẹp, trông rất ăn chơi.
Theo kết quả nghiên cứu của Meta-Analysis, người trẻ tuổi thử sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá truyền thống cao hơn 3,5 lần so với nhóm không dùng thuốc lá điện tử.
Tuy nhiên, khác với những nội dung quảng cáo của ngành công nghiệp thuốc lá, Tổ chức Y tế thế giới đã kết luận: “Không giống như các dược phẩm chứa và không chứa nicotine đã được thử nghiệm có tác dụng giúp bỏ thuốc lá, Tổ chức Y tế thế giới không xác nhận thuốc lá điện tử giúp hỗ trợ cai nghiện”.
Được biết mới đây, Bộ Y tế đã có công văn gửi Văn phòng Chính phủ đề xuất không nên thí điểm mà cần có các biện pháp mạnh để cấm nhập khẩu, sản xuất cũng như sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam. Bởi các tác hại của nó không thua kém gì thuốc lá truyền thống, thậm chí lại còn có nhiều tác hại liên quan đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, như lợi dụng việc sử dụng thuốc lá điện tử để sử dụng các chế phẩm ma túy, hoặc sự không an toàn về dược tính của thuốc lá điện tử khi sử dụng.
